W Heroes of Might and Magic IV możemy natrafić na 208^* różnych przedmiotów jeśli dysponujemy pełną wersją. Jest to bogactwo, które nie występuje w żadnej innej części cyklu. Sprawia ono jednocześnie, że podział artefaktów, oraz ich użytkowanie jest bardziej skomplikowane w tej odsłonie serii.

Rozmieszczenie artefaktów

Najprostsze podziały wynikają z tego gdzie dany przedmiot należy umieścić, aby zadziałał, a także z ich siły. Jeśli mowa o miejscu docelowym to poniższy obrazek w zasadzie tłumaczy podział. Warto jednak dodać, że niektóre przedmioty angażują obydwie ręce bohatera, a mikstury trafiają do sakwy.

1. Głowa
2. Szyja
3. Tors
4. Nogi
5. Broń dystansowa
6. Ramiona
7. Lewa ręka
8. Prawa ręka
9. Pierścienie
10. Różne
11. Sakwa

Jak widać bohater może posiadać dwa pierścienie, a także aż cztery przedmioty podręczne.

Podział

Kumulowanie

Oprócz tych klasyfikacji warto będzie poruszyć kilka aspektów używania przedmiotów. Przede wszystkim warto zauważyć, że możemy mieć po dwa pierścienie i cztery różne przedmioty. Czasem możemy wywołać efekt kumulacji posiadając po dwa rodzaje tych samych przedmiotów, zaś czasem nie. Generalnie różnica wynika z tego, czy dane przedmioty zapewniają premię, czy wywołują efekt. Jeśli przedmiot zwiększa obronę jednostek w armii o 20% można go skumulować. Jeżeli zapewnia zdolność zatruwania nie można jej podwoić.

Optymalizacja

Dość często w grze zdarza się, że posiadamy w armii dwójkę bohaterów. Na ogół wiemy jakie przedmioty powinni posiadać - bohater specjalizujący się w atakach dystansowych otrzyma najlepszy łuk, a mający słabą obronę silniejszą zbroję. Pojawiają się jednak pewne szczególne cechy związane z umiejętnością Taktyki jak i Odkrywania. Aby optymalnie używać artefaktów należy przekazać je temu bohaterowi, który ma rozwiniętą umiejętność z nimi związaną. Wynika to z faktu, że gra bierze pod uwagę jedynie najwyższy możliwy bonus do danej umiejętności. Weźmy jako przykład zdolność Obrona. Jeśli nasi bohaterowie będą mieli tarcze dające kolejno bonus +40% i +50%, to bonus dla jednostek wyniesie jedynie +50%. Jeśli jednak bohater pierwszy miałby zdolność Obrony na drugim poziomie - +20% obrony, jego premia wyniesie +60% i tyle zyskają nasze jednostki. Dlatego należy dać przedmiot zapewniający największy bonus temu bohaterowi, który ma najlepiej rozwiniętą umiejętność danego typu.

Kupowanie

Jeśli chodzi o obrót artefaktami, to H4 stanowi krok w tył w porównaniu z poprzednią częścią. Kupić można jedynie trzy rodzaje: przedmioty, mikstury oraz pergaminy. Dwie pierwsze kategorie można nabyć w budynkach stawianych w miastach, a także na mapie przygody - u Kowala. W Pergaminy zaopatrujemy w konserwatoriach danego typu magii. Sprzedaż przedmiotów jest niemożliwa.

Efekty

Niektóre z przedmiotów zapewniają bycie pod wpływem efektu określonego zaklęcia. Może to być jedynie noszący przedmiot, albo sojusznicze jednostki, czasem wrogie. Nie można rozproszyć tych efektów. Nie można się przed nimi obronić dzięki Odporności magicznej, (ale można dzięki Niewrażliwości). Oczywiście rzucenie czaru analogicznego do efektu jest nieskuteczne. Można rzucić czar przeciwstawny, co zadziała, choć ten można rozproszyć, a efektu artefaktu nie. Jeśli przedmiot gwarantuje, że zaatakowany cel znajdzie się pod wpływem negatywnego efektu, wówczas można go normalnie rozproszyć, albo uniknąć go dzięki Odporności na magię.

Graal

Jest to szczególny artefakt inny od pozostałych. W H4 możemy nie tylko wykopać ten przedmiot, ale otrzymać za wykonanie misji, znaleźć w Puszcze Pandory, zdobyć po walce, czy po prostu podnieść z terenu. Jeśli już go pozyskamy możemy udać się do miasta i wybudować w nim Sanktuarium Graala, specjalny budynek, którego działanie jest inne w różnych miastach i omówione w dziale z budynkami w tychże.